In opdracht van het programma Jeugdwerkloosheid van het ministerie van SZW is onderzoek gedaan naar de maatschappelijke en gemeentelijke baten van aanpakken, afgezet tegen de investeringen die nodig zijn om dat te bereiken. Op welke manier kun je en wil je investeren in projecten om kwetsbare jongeren te helpen. De onderzoekers hebben hierbij 10 aanpakken onder de loep genomen voor een maatschappelijke kosten-batenanalyse.
Langetermijnvisie nodig
Ongeveer 15 procent van de Nederlandse jongeren tussen 16 en 27 jaar is kwetsbaar, op de arbeidsmarkt of in maatschappelijk opzicht. Zij zijn beperkt inzetbaar, omdat zij niet beschikken over een startkwalificatie of bruikbare werkervaring, of zijn overbelast, omdat ze uit een risicovolle thuissituatie komen of te maken hebben met problemen op meerdere leefgebieden. Zonder ingrijpen neemt het aandeel kwetsbare jongeren toe naarmate zij ouder worden, net als het aandeel dat valt onder de gemeentelijke doelgroep. Dit onderstreept het gemeenschappelijk belang van een lange termijn visie (van onderwijs, RMC en gemeente) en het (verder) ontwikkelen van een preventieve en effectieve aanpak.
Betere kansen
Investeren in deze jongeren is in potentie maatschappelijk rendabel. De tien beschreven aanpakken laten dat zien. Deze projecten dragen bij aan betere kansen op school en op de arbeidsmarkt en leiden tot een hogere verdiencapaciteit. De kans op maatschappelijke uitval, ofwel het beroep op sociale voorzieningen, daalt, terwijl zelfvertrouwen en mentale en fysieke gezondheid op zowel korte als lange termijn toenemen.
Voor een succesvolle aanpak is intensieve begeleiding de absolute basis. Het is de sleutel voor effectiviteit in alle tien de beschreven aanpakken. Het gaat om begeleiden met aandacht: een open houding en een goede relatie tussen begeleider en jongere zijn cruciaal. Voor een deel van de jongeren geldt dat zij daarnaast gebaat zijn bij de inzet van een (tijdelijk) traject gericht op school of werk, waarbij de nadruk ligt op ‘gewoon’ meedoen.
Verschuiven focus
Als het gaat om school en werk spelen met name onderwijs, RMC-regio’s en gemeenten een grote rol. Eén van de knelpunten hierbij zijn verantwoordelijkheid en regie. Wie houdt het overzicht en zorgt dat de jongeren niet tussen wal en schip vallen, thuis komen te zitten en uit beeld raken? Hoewel er in toenemende mate aandacht is voor overgangsmomenten (bijvoorbeeld van VMBO naar mbo) constateren de onderzoekers dat er nog winst is te behalen in het snel schakelen bij niet-meedoen. De onderzoekers adviseren tevens om voor de toekomst meer de focus te leggen naar het leren in de praktijk.
Meer weten?
Hieronder kun je het onderzoek downloaden.
Meta analyse investeren in kwetsbare jongeren (LPBL)