Vrijdag 25 september 2025 verscheen het dossier Thuiszitters uit de schaduw – wat kinderen en jongeren, ouders en professionals ons leren van het Vlaamse Kinderrechtencommissariaat. De oorzaken voor thuiszitten in Vlaanderen komen overeen met die in Nederland. Dat maakt dit dossier ook relevant voor iedereen die zich in Nederland bezighoudt met het voorkomen van langdurige afwezigheid van school en met het terugleiden van thuiszitters naar onderwijs.
Aanleiding voor het opstellen van het dossier is het toenemende aantal meldingen en klachten over kinderen en jongeren die lang deeltijds of voltijds thuiszitten. Dat is zorgwekkend, óók als de schoolafwezigheid gewettigd is, aldus het Kinderrechtencommissariaat. Want juist als het verzuim feitelijk geoorloofd is, wordt de verstoorde schoolloopbaan over het hoofd gezien en niet (op tijd) opgepikt door beleid en hulpverlening.
Griet De Nys, onderzoeker aan het Research Centre for Learning in Diversity, is blij met de publicatie. Zij beaamt dat achter schoolweigering vaak veel meer schuilgaat dan koppigheid of gemakzucht. Maar een concrete reden hoeft er niet te zijn. "We zoeken vaak naar een ‘waarom’, maar sommige jongeren weten de reden zelf ook niet", zegt De Nys. "En dat is frustrerend, want zolang we de oorzaak niet kennen, lijkt het alsof we niets kunnen ‘oplossen’. Jongeren ervaren vooral heel wat onrust en er is heel wat onmacht, en dat erkennen, daar gaat het vooral om."
Van januari 2017 tot januari 2020 werkte Griet mee aan het onderzoek ‘Angst voor de schoolpoort’ om begrip te kweken voor het fenomeen van schoolweigering. Vanuit dit project is allerlei materiaal ontwikkeld om situaties beter te begrijpen en aan te pakken.
Ook het dossier ‘Thuiszitters uit de schaduw’ helpt om de breedte van probleem beter te begrijpen. De inzichten uit de publicatie helpen om verder te kijken dan de stereotype beelden. Het dossier biedt inzicht in structurele knelpunten en de impact op jongeren, gezinnen en professionele betrokkenen. Vanuit een kinderrechtenkader worden bovendien aanbevelingen gedaan om thuiszitters weer perspectief te geven.